آب انتقالی به تالاب بین‌المللی قوری‌گل کجا می‌رود؟

به گزارش خبرگزاری فارس از بستان‌آباد، یوسف غفارزاده ظهر امروز برای چندمین بار طی ماه‌های اخیر، از آخرین وضعیت آبرسانی به تالاب قوری‌گل بازدید و مشکلات مربوطه را بررسی کرد.

وی در جلسه کمیته استانی آبرسانی به تالاب قوری‌گل که با حضور مدیرکل حفاظت محیط زیست استان، نماینده شورای زکات استان و فرماندار بستان‌آباد در محل این تالاب برگزار شد، موضوع امکان سنجی اصلاح کانال آبرسانی به این تالاب و آب موجود را مورد بحث و بررسی قرار داد.

مدیرعامل آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی در ادامه با اشاره به ضرورت انجام اقدامات لازم برای بهبود آبرسانی به تالاب قوری‌گل، اظهار داشت: عمده مشکل آبرسانی، مسیر ١٣ کیلومتری حد فاصل روستاهای هراب تا امین‌آباد است که با توجه به عدم وجود سازه مهندسی در این منطقه، آب زیادی به زمین نفوذ کرده و دارای تلفات است.

به گفته وی، باید کانال‌های آبرسانی در ۴ کیلومتری انتهایی مسیر، کانال‌های روستای هراب و تاسیسات آبی روستای نوجه ده مورد بازسازی، مرمت و تعمیر قرار بگیرند تا شرایط آبرسانی و راندمان موجود بهبود پیدا کند.

غفارزاده، عملیات ترمیمی و احداث سازه‌های جدید آبی را ١۵٠٠ میلیارد ریال برآورد کرد و افزود: امیدوارم با مجموعه اقدامات، چالش‌های موجود برای آبرسانی به تالاب قوری‌گل برطرف شود.

تالاب قوریگل

این دریاچه در ۱۸ کیلومترى شمال باخترى بستان‌آباد تبریز قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا یک‌هزار و ۸۹۰ متر است.

آب این دریاچه بیشتر از رودها و آبراهه‌هاى فصلى و سیلابى و به مقدار کمتر از طریق چشمه‎‌‌‌هاى زیر دریاچه تأمین می‌شود و شیرین است.

دریاچه و آب راکد قوری‌گل در کنار جاده ترانزیتی تبریز- بستان‌آباد در فاصله ۴۵ کیلومتری شرق تبریز و ۱۵ کیلومتری غرب بستان‌آباد در میان کوه‌ها و ارتفاعات شرقی گردنه شبلی در یک گودی واقع شده است.

این دریاچه در میان مردم محل به نام قوری‌گل (استخر خشک) معروف است اما بعضی آن را دوری‌گول (استخر آب زلال) و برخی قویل‌گول (استخر و گودال ژرف و عمیق) می‌نامند.

شاید این نام مصداق بیشتری داشته باشد، درازا و پهنای قوری‌گل، چهار کیلومتر و مساحت آن ۱۶ کیلومتر مربع است و ژرفای این دریاچه که تمام سال آب دارد در عمیق‌ترین نقطه به ۱۳ متر می‌رسد.

اطراف دریاچه را مرتع، چمنزارها، مزارع و کشتزارهای متعددی فراگرفته و به علت وجود هوای مطبوع در تابستان‌ها، یکی از مراکز استراحت و تفریح مردم تبریز است.

قوری‌گل که امروز در ردیف آب‌های راکد آذربایجان است، دارای قدمتی تاریخی  است، تالاب قوری‌گل یکی از منابع زیست‌محیطی بسیار مهم استان است که به عنوان یکی از تالاب‌های بین‌المللی حفاظت شده کشور به ثبت رسیده است.

این تالاب برای بسیاری از پرندگان مهاجر از نظر زیستگاهی حائز اهمیت بین‌المللی است، از این‌رو حفاظت از آن به عنوان یک هدف اصلی امری اجتناب‌ناپذیر مدنظر قرار گرفته است.

دریاچه قوری‌گل با توجه به دارا بودن قابلیت‌های مختلف می‌تواند در برگیرنده اهدافی چون حفاظت از تنوع‌زیستی، آموزش، تحقیقات و اکوتوریسم باشد البته برای استفاده بهینه از شرایط طبیعی و نیز گردشگری، تفرجگاهی در جنب این تالاب احداث شده و در خدمت مسافران است.

با این حال باید گفت، بهره‌وری پایدار از این تالاب متضمن استفاده بهینه از آن برای جلوگیری از هرگونه تعارض و تضمین موجودیت ارزش‌های دریاچه است.

تالاب قوری‌گل جزو تالاب‌های بین‌المللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر است که برای شماری از پرندگان مهاجر آبزی و حمایت شده از نظر زیستگاهی حائز اهمیت ملی و بین‌المللی است.

تالاب قوری‌گل سه دهه قبل به عنوان تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و در سال ۷۳به عنوان منطقه شکار ممنوع تصویب شده است.

تالاب بین‌المللی قوری‌گل در دهه‌های قبل محل عبور و زیستگاه قوچ و میش ارمنی به عنوان یکی از گونه‌های نادر بوده ولی به دلیل توسعه شهری و ایجاد صنایع، این ویژگی از دست رفته است.

از حیات وحش تالاب قوری‌گل در زمان حاضر می‌توان به پستاندارانی چون “جربیل ایرانی”، موش کشتزار، موش مغان، گرگ، روباه و سمور سنگی اشاره کرد.

حدود ۹۲ گونه پرنده نیز در تالاب بین‌المللی قوری‌گل شناسایی شده که می‌توان از اردک سرسفید، اردک مرمری و اردک بلوطی به عنوان برخی از آنها یاد کرد که در ردیف گونه‌های جانوری در حال تهدید به انقراض تلقی می‌شوند.

همچنین بیش از ۲۸۰ گونه گیاهی در تالاب بین‌المللی قوری‌گل تشخیص داده شده که ۸۹ درصد آن در حوزه تالاب روییده و بقیه را گیاهان آبزی و نیمه آبزی تالاب تشکیل می‌دهند.

گیاهان غوطه‌ور در آب تالاب به عنوان یکی از جذاب‌ترین بخش‌ها نیز شامل گونه‌هایی چون بارهنگ آبی، آلاله آبی، قوشاب شانه‌ای، انواع جلبک و فیتوپلانکتون  هستند.

اهمیت تالاب بین‌المللی قوری‌گل از منظر گردشگری طبیعت به اندازه‌ای واضح است که در اوایل سال ۱۳۸۴ طرح اولیه تعیین مناطق گردشگری آن تدوین شد. در این طرح تصریح شده است با توجه به چشم‌انداز زیبای طبیعت تالاب، در صورت فراهم ساختن زیرساخت‌های مناسب تقاضا برای تفرج در منطقه به طور فزآینده‌ای افزایش خواهد یافت.

شناسایی ۲۸۰گونه آبزی در حوزه آبریز، ۱۱۱ گونه جانور شامل ۹۲ نوع پرنده، ۱۹ نوع خزنده و یک گونه ماهی کپور، امکان‌پذیر نبودن اسکی روی یخ، شنا و قایقرانی بر روی تالاب به دلیل شرایط خاص اقلیمی از جمله مواردی است که در طرح اولیه گردشگری قوری‌گل مورد اشاره قرار گرفته است.

براساس مطالعات علمی انجام شده در سطح جهان، نزدیک به ۲۰ فایده و کارکرد مثبت برای تالاب‌ها در تداوم حیات بشری شناسایی شده است.

تغذیه و تخلیه آب‌های زیرزمینی، حفاظت در برابر نیروهای طبیعی، حفظ خط ساحلی و کنترل فرسایش، بهره‌برداری تجاری، حفاظت از حیات‌وحش به عنوان برخی از فواید تالاب‌ها به عنوان ثروت طبیعی خدادادی است.

علاوه بر این تالاب‌ها در تنظیم جریان آب و کنترل سیلاب، جلوگیری از نفوذ آب شور به سفره‌های آب زیرزمینی، پاکسازی مواد سمی، عمل به عنوان بادشکن، جذب و کاهش کربن و حفظ تنوع‌ زیستی نقش حیاتی دارند.

متاسفانه سطح آب تالاب به علت خشکسالی‌های مداوم نسبت به سال‌های گذشته پایین‌تر رفته و گویا این سرمایه خدادادی کشورمان سرنوشتی چون دریاچه ارومیه در انتظار دارد.

پایان پیام/س